لیزر درمانی یا لیزرتراپی از حدود دهه ۱۹۶۰ میلادی در پزشکی برای بیماران استفاده می‌شود. در این روش از نوعی لیزر به نام لیزر سرد یا کم توان استفاده می‌شود. اخیرا به مدد فن‌آوری‌های نوین، لیزرهای پرتوان که کارایی بالاتری از لیزرهای سرد دارند در حیطه درمان‌های پزشکی معرفی شده است.
لیزر پرتوان در فیزیوتراپی
لیزر پرتوان (HPLT) یک پیشرفت تکنولوژیک ایجاد شده در حوزه لیزر کم توان یا لیزر سرد است و می‌تواند بخش بسیار بزرگتری از سطح بدن را در مقایسه با لیزر سرد درمان نماید. این نوع لیزر قبلا در پزشکی تنها در جراحی‌ها مورد استفاده قرار می‌گرفت.
درمان با لیزر پرتوان در فیزیوتراپی یک روش جدید است که در آن از مدالیتی برای کاهش بسیاری از شرایط دردناک استفاده می‌شود. لیزر درمانی از نظر بیولوژیک باعث تحریک سلول‌ها با تابش انرژی لیزر به بافت‌های بدن می‌شود.
تحریک بیولوژیک با لیزر می‌تواند باعث رشد بافت و ترمیم آن شود. این نتایج تسریع فرآیند بهبود زخم و نیز کاهش قابل توجه درد، التهاب و باقی ماندن جای زخم در بدن بیمار را به همراه دارد. در واقع می‌توان گفت که لیزر پر توان باعث بهبود بافت می‌شود. این نتایج به خاطر توانایی ایجاد گرما با استفاده از انرژی لیزر در نقاط هدف در بدن ایجاد می‌شود.
مکانیسم اثر لیزر تراپی
مکانیسم اصلی اثر لیزر تراپی ناشناخته است، ولی یکی از مکانیسم‌های اصلی که تاکنون روی آن مطالعه شده، ایجاد تغییر در زنجیره انتقال الکترون در میتوکندری‌ها می‌باشد. انرژی امواج نوری لیزر باعث می‌شود اعمال این زنجیره سریعتر انجام شود و تولید ATP افزایش یابد و در نتیجه ساخت زنجیره‌های DNA و اعمال سلولی و ساخت پروتئین و بعضی اعمال سلولی دیگر با سرعت بیشتری انجام گیرد.
دیگر مکانیسم‌های مورد مطالعه شامل جذب اشعه توسط پروتئین‌های غشای سلولی است که باعث تغییر شکل غشاء و افزایش نفوذپذیری آن نسبت به یون‌ها می‌باشد.
لیزر درمانی یک روش بدون درد، ایمن و بدون عوارض جانبی است که امکان استفاده از آن برای کاهش دردهای اسکلتی، عضلانی ،عصبی وجود دارد. امروزه بسیاری از مطالعات مختلف، اثربخشی لیزر تراپی برای بهبود سریعتر زخم یا موارد آسیب‌دیدگی در بدن را نشان داده و طبق این بررسی‌ها، لیزر درمانی می‌تواند باعث کاهش درد عصبی، عضلانی و اسکلتی شود.
تفاوت لیزر پرتوان با لیزر کم توان چیست؟
لیزرتراپی با لیزرهای پرتوان (High Energy Laser Therapy) تخصصی‌تر از لیزرهای سرد بوده و استفاده از آن بایستی بجا و با دقت بیشتری صورت گیرد. تاثیرات درمانی این نوع لیزرها نیز سریعتر و بیشتر از لیزرهای سرد یا کم توان می‌باشد.
لیزر پر توان می‌تواند به نسبت لیزرهای پیشین یا همان لیزر کم توان به عمق بیشتری از بافت نفوذ یابد و انرژی بیشتری را به منطقه درمانی برساند و اثر بخشی بیشتر و دوره درمان کوتاهتری داشته باشد.
لیزرپرتوان ۲۴ برابر پرتوان‌تر از لیزرهای متداول و عمق نفوذ موثر آن بیش از ۴ سانتیمتر می‌باشد؛ درحالی که لیزرهای متداول سرد یا کم توان عمق نفوذ موثر آن‌ها نیم سانتیمتر است و بیشتر در درمان‌های بافت‌های سطحی و کوچک می‌توانند سودمند باشند.
انجام لیزر درمانی چقدر طول می‌کشد؟
دوره‌ی معمول درمان بسته به‌اندازه‌ی محیط تحت درمان، بین ده تا بیست دقیقه، طول می‌کشد. بیماری‌ها و عوارض مزمن اگر دو تا سه بار در هفته تحت درمان قرار گیرند، بهتر درمان می‌شوند ولی بیماری‌های حاد به خصوص اگر درد زیادی داشته باشند باید هر روز تحت درمان قرار گیرند. در این روش، برنامه درمانی هر فرد، به طور جداگانه تدوین می‌شود.
تأثیرات ناشی از لیزر درمانی پرتوان
مطالعات و تحقیقات زیادی تاثیر لیزر درمانی را در بیماری‌ها و ضایعات مختلف مورد بررسی قرار داده‌اند. در ادامه، بعضی از تاثیرات مورد تایید لیزر درمانی ارائه شده است.
۱) کاهش درد با لیزرتراپی
لیزرتراپی با اشعه‌های لیزر پر توان باعث افزایش تولید و آزادسازی اندورفین و انکفالین که مواد شیمیایی طبیعی تسکین درد در بدن انسان می‌شوند. علاوه بر این، لیزر درمانی همچنین باعث کاهش انتقال سیگنال‌های درد از بخش‌های آسیب دیده بدن به مغز و در نتیجه کاهش درد می‌شود.
۲) افزایش سرعت ترمیم بافت و رشد سلول
لیزر پرتوان می‌تواند به بافت‌های عمیق بدن نفوذ کرده و باعث تحریک تولید سلول‌های خاص در بدن شود. این تحریک باعث افزایش انرژی در دسترس این سلول‌ها و ایجاد قابلیت جذب مواد مغذی و دفع ضایعات سلولی می‌شود.
این شرایط می‌تواند به طور قابل توجه ترمیم بافت آسیب دیده را تسریع کرده و به این ترتیب مدت زمان لازم برای ترمیم عضله، تاندون، و رباط را کاهش دهد.
۳) افزایش سرعت فرآیند بهبود زخم
لیزر پر توان باعث تحریک افزایش ساخت کلاژن می‌شود. کلاژن پروتئین اصلی مورد نیاز برای جایگزینی بافت مرده بدن یا ترمیم بافت آسیب دیده می‌باشد.
۴) بهبود عملکرد عصب
استفاده از لیزر پرتوان می‌تواند باعث افزایش رشد و ترمیم عصب شود. لیزر درمانی همچنین باعث افزایش قدرت سیگنال‌های ارسال شده در فیبرهای عصبی می‌شود که می‌تواند سیستم عصبی و عضلانی بیمار را به طور کلی بهبود بخشد.
به همین دلیل، لیزر درمانی نتایج بسیار سودمند در کاهش درد شدید، بی‌حسی، سوزش و کبودی ایجاد شده به خاطر آسیب عصبی دارد.
۵) کاهش التهاب
لیزر پر توان باعث اتساع رگ‌های خون و عروق لنفاوی می‌شود. اتساع وریدی موجب کاهش التهاب، ورم و ادما در محل‌های آسیب دیده می‌شود. این فرآیند همچنین می‌تواند باعث از بین رفتن سریع کبودی به خاطر تاثیرات بیولوژیک خاص آن بر بدن انسان شود.
۶) اثر روی عروق افزایش سرعت جریان خون
لیزر پرتوان می تواند باعث افزایش سرعت تشکیل مویرگ‌های جدید در بافت‌های آسیب دیده بدن شود. به این ترتیب جریان خون به بافت‌های آسیب دیده افزایش یافته و این شرایط باعث افزایش سرعت فرآیند ترمیم زخم شده و احتمال تشکیل بافت زخم در محل آسیب دیده را کاهش می‌دهد.
۷) افزایش فعالیت متابولیک
لیزر پر توان باعث افزایش سوخت و ساز و فعالیت سلول‌های بافت می‌شود. همچنین ظرفیت اکسیژن‌رسانی سلول‌های خونی را هم افزایش می‌دهد.
۸) کاهش احتمال تشکیل بافت اسکار
لیزر پرتوان با تسریع فرآیند ترمیم سلولی، بهبود جریان خون به نواحی آسیب دیده بدن و دفع موثرتر ضایعات ناشی از سوخت و ساز سلولی تشکیل بافت زخم در نتیجه ایجاد بریدگی، سوختگی و عمل جراحی را کاهش می‌دهد.
افزایش سرعت فرآیند بهبود همواره باعث تشکیل کمتر بافت اسکار در بدن فرد می‌شود.
کسب نتایج مثبت با لیزر پر توان
لیزر تراپی با لیزر پرتوان می‌تواند برای مشکلات مزمن و حاد همچون درد در ناحیه کمر و گردن، تاندونیت، آسیب دیدگی‌های ورزشی، آرنج تنیس باز و آسیب دیدگی‌های مکرر ناشی از وارد شدن فشار همچون سندرم تونل کارپال مفید باشد.
کاربرد لیزر پرتوان در فیزیوتراپی
بعضی از موارد کاربرد لیزر پرتوان به شرح زیر است:
- فتق دیسک
- درد شدید در نتیجه آسیب دیدگی
- برآمدگی دیسک
- درد مزمن
- بیماری زونا و تبخال
- درد زانو
- نوروپاتی
- آسیب دیدگی‌های مکرر ناشی از فشار
- درد شانه
- درد مچ دست
- ورم و آسیب‌دیدگی بافت نرم
- کشیدگی و پیچ خوردن
- تاندونیت
- بورسیت
- آرتروز
- سندرم تونل کارپال
- درد ران
- درد مفصل
- درد گردن
- کمر درد
- سیاتیک
- آسیب دیدگی‌های ورزشی
- تونل تارسال
- آرنج تنیس باز / گلف باز
- زخم‌هایی که ترمیم نمی‌شوند
مرکز تخصصی لیزر تراپی بهروزی در مشهد
تحقیقات نشان داده است برای مشکلاتی مانند اسکلتی عضلانی، مفاصل، زخم‌ها، گیر افتادگی عصب، التهاب و … استفاده از لیزرتراپی می‌تواند نتایج بهتری را به ارمغان بیاورد.
مرکز لیزر تراپی بهار همواره کوشیده است از به‌روزترین روش‌های درمانی در مجموعه خود بهره ببرد. استفاده از روش‌های توانبخشی بروز و حضور کادر فیزیوتراپی توانمند در این مرکز و ارائه درمان صحیح، برای سال‌های متوالی رضایت بیماران را به همراه داشته است.