تریگر پوینت چیست؟ (Trigger Point)
تریگر پوینت (Trigger Point) یا نقاط ماشه ای که به اختصار TrP نامیده می شوند، نقاطی بیش از حد تحریک پذیر هستند که به صورت نوارهای کشیده شده از فاشیا، در عضلات بدن وجود دارد. به طور کلی، فشرده شدن و انقباض عضله، می تواند نشانه تحریکات عصبی، فشار بر تریگر پوینت و کشیدگی موضعی باشد. علاوه بر این موارد، فشار وارده بر تریگر پوینت یا نقاط ماشه ای، اغلب موجب درد و حساسیت شدید می شود.
علائم مربوط به تریگر پوینت معمولا در نقاطی دور از منطقه ای که اختلال پیدا کرده است، خود را نشان می دهد. بنابراین وقتی یک بیمار به دلیل درد مزمن، به پزشک مراجعه می کند، درد و سایر علائم در قسمتی از بدن بروز می کند که اغلب از نقطه ماشه ای دور است.
با این تعاریف، تریگر پوینت را می توان به چند گروه تقسیم کرد که در زیر به آن می پردازیم:
- تریگر پوینت هایی که در اثر لمس روی یک الگوی خاص، دردی انعکاسی ایجاد می کنند و همچنین در اثر فشار زیاد سبب درد موضعی زیادی می شوند، یکی از انواع تریگر پوینت است. این نوع از تریگر پوینت ها، معمولا در مرکز عضلات شکم بروز می کند.
- TrP هایی که در پاسخ به انواع تحریکات تریگر پوینت، در عضلات اطراف به وجود می آیند. این نوع از درد، نوعی درد خوشه ای است و با بهبودی تریگر پوینت مرکزی به صورت خود به خود از بین می رود.
تریگر پوینت ها، می توانند فعال یا غیر فعال (نهفته) باشند. با اینکه معمولا همه تریگر پوینت ها فعال هستند، اما تریگر پوینت غیرفعال یا نهفته نیز می توانند در هر قسمت از بدن وجود داشته باشند. مثلا ممکن است در زیر نوک انگشتان احساس گره و توده به وجود بیاورند. به طور کلی، نقاط ماشه ای غیر فعال یا نهفته، دردناک نیستند؛ ولی می تواند کرختی و سفتی عضلات را افزایش دهند. عموما، تریگر پوینت غیرفعال می تواند در صورت وجود یک عامل تحریک کننده، مبدل به تریگر پوینت فعال شود.
روش های مختلفی برای جلوگیری از تشکیل نقاط ماشه ای وجود دارد که شامل چند نوع مراقبت جسمانی می شود. هر فرد باید روی آرام نشستن و قرار گرفتن شانه ها روی یک خط صاف فرضی تمرکز کند. استراحت کافی و فعالیت بدنی داشته باشد. هنگام ورزش خود را گرم کرده و روی عضلات خود فشار بیش از حد وارد نکند.
نشستن به مدت طولانی ممکن است موجب درد های عضلانی شود. کشش های ساده، سفتی عضلات را از بین می برد. هر فردی باید یک رژیم غذایی سالم که شامل کلسیم، پتاسیم و منیزیم است داشته باشد و مقدار زیادی آب بنوشد. انجام ماساژهای منظم کمک کنند تا فرد آرام شود، انعطاف پذیری داشته باشد و عضلات خود را سالم نگه دارد.
دلایل بروز نقاط ماشه ای (Trigger Point)
تریگر پوینت که حرکات روزمره و راه رفتن فرد را با مشکل مواجه می کند، مانند تمام بیماری ها، به دلایلی موجب اختلالات زیادی در بدن بیمار می شود. به طور کلی، تریگر پوینت ها به دلایل زیر رخ می دهند:
- سالخوردگی
- آسیب دیدگی ناشی از سقوط، استرس و یا ضربه به هنگام تولد
- کاهش فعالیت بدن
- لایف استایل نادرست
- استفاده بیش از حد از عضلات
- وزنه برداری
- استرس مزمن، اضطراب، افسردگی و آسیب های روانی
- کمبود ویتامینC ،D ، B، اسید فولیک و آهن
- اختلال خواب
- مشکلات مفصلی در اثر تحرک بیش از حد
اختلال تریگر پوینت یا نقاط ماشه ای، در مردان با میانگین ۵/۵۷ سال شایع تر است.
علائم تریگر پوینت (Trigger Point) و تشخیص
معمولا افرادی که مشکل تریگر پوینت دارند، درد زیادی را متحمل می شوند. درد تریگر پوینت به دو صورت است که یا بر اثر فشار وارد شده با انگشت، از بین رفته و یا خیلی زیاد می شود. بیماران مبتلا به تریگر پوینت به طور غیر ارادی، حرکات نامعمول در راه رفتن و سایر رفتارهای حرکتی انجام می دهند. همچنین، این بیماران معمولا شانه، گردن، سر و قسمت های فوقانی بدن را حس نمی کنند. با همه این توصیفات از درد ناشی از تریگر پوینت، علائم درد این اختلال، شامل موارد زیر است:
- سردرد تنشی و میگرن
- درد در همه نقاط بدن
- کرختی بدن در ساعات ابتدایی روز
- اختلالات مفصل فکی گیجگاهی
- وزوز و صداهای مبهم در گوش
- ضعف یا عدم تعادل عضلانی
- تغییر در قدرت عضله آسیب دیده یا در عضلات مربوطه
- تغییرات در دامنه حرکت
- حرکت دردناک و حرکتی که گاهی اوقات دیگر علائم را تشدید می کند.
هیچ آزمایش خون و یا هیچ روش تصویربرداری برای تشخیص نقطه ماشه ای وجود ندارد؛ با این حال پزشکان می توانند با معاینات، حساسیت ها و درد نقطه ماشه ای تکرار شونده، محل دقیق درد تریگر پوینت را تشخیص دهند. همتنطور که می دانیم الگوی درد در اثر تحریک نقطه ماشه ای، به صورت موضعی یا در محل دیگری از بدن بروز می کند. بنابراین توصیف همه این مسائل می تواند به تشخیص بهتر کمک کند و قسمت مهمی از تشخیص پزشک را نحوه شکایت بیمار تشکیل می دهد.
سفتی عضله که به صورت یک نوار کششی از فیبرهای عضلانی به واسطه معاینه بالینی پزشک، قابل لمس است نیز به نوع تشخیص کمک می کند. سفتی عضله حتی در حالت آرام بودن عضلات نیز مانند تارهای گیتار، از نقطه ماشه ای حساس عبور می کند و به راحتی قابل لمس است. در اثر کشش محل سفتی عضله، پرش رخ می دهد که نشانه تحریک نقطه ماشه ای و تریگر پوینت است.
به طور کلی معاینات تریگر پوینت توسط پزشک از طریق لمس، می تواند به صورت ایستاده، نشسته یا دراز کشیده انجام شود. البته باید معایناتی برای دامنه حرکتی و معاینه وضعیتی نیز انجام شود.
درمان نقاط ماشه ای
تریگر پوینت را می توان وقتی با درد خفیف همراه بود، با داروهایی مانند استامینوفن یا داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی مانند آسپرین و ایبوپروفن تسکین داد. این داروها درد ناشی از دردهای عضلانی و سفتی عضله را تسکین می دهند و علاوه بر این، باعث کاهش التهاب نیز می شوند. در صورت عدم تسکین با این دارو ها، پزشک ممکن است داروهای شل کننده عضلات، داروهای ضد اضطراب، داروهای ضد افسردگی و… تجویز کند.
در بسیاری موارد، حضور در برنامه فیزیوتراپی، روشی مناسب برای درمان تریگر پوینت است که باید زیر نظر فیزیوتراپیست انجام شود. بنابراین، برای درمان نقاط ماشه ای، باید به بررسی همه علائم پرداخته شود و در نهایت با تشخیص درست به درمان تریگر پوینت رسید.
فیزیوتراپی تریگر پوینت (Trigger Point)
نقاط ماشه ای که در بافت های همبند عضلانی ایجاد می شود، عمدتا در عضلات شکم ایجاد می شود. این گره های قابل لمس در عضلات، در اندازه کوچک پدید می آید و می تواند در مکان های مختلف در هر عضله بدن خود را نشان دهد. همه انسان ها این گره های قابل لمس را در بدن دارند. این موضوع، می تواند حتی در نوزادان و کودکان نیز وجود داشته باشد، اما وجود آن در بدن هر کسی و با هر سن و سالی، لزوما منجر به اختلال تریگر پوینت و به دنبال آن درد شدید نمی شود.
سندرم درد میوفاشیال (بافت همبند عضلانی) به درد منطقه ای با منشا بافت نرم مربوط می شود. این مشکل عضلانی ناشی از تریگر پوینت، در نقاط حساس، در قطر چند میلی متر و در چندین قسمت از عضلات و بافت های عضلانی، ایجاد می شود. برای آزادسازی بافت های همبند عضلانی و دیگر اختلالات TrP، احتیاج به مداخلات پزشکی و فیزیوتراپی نقاط ماشه ای است.
برای درمان نقاط ماشه ای، عواملی که در زندگی روزمره باعث بروز آن می شوند، باید از بین بروند یا کاهش یابد. فیزیوتراپی تریگر پوینت برای کاهش و از بین رفتن عواملی که سبب بروز آن می شود، تدابیر ویژه ای اندیشیده است:
- ماساژ درمانی
ماساژ درمانی چند بار در روز، که به صورت ریتمیک و فقط در یک جهت انجام شود می تواند به از بین رفتن علائم تریگر پوینت و درمان نقاط ماشه ای کمک کند.
ماساژ درمانی چند بار در روز، که به صورت ریتمیک و فقط در یک جهت انجام شود می تواند به از بین رفتن علائم تریگر پوینت و درمان نقاط ماشه ای کمک کند.
- تکنیک های تقویتی
– فشرده سازی: این روش در فیزیوتراپی تریگر پوینت زمانی استفاده می شود که اعمال فشار روی نقطه ماشه ای، موثر باشد. برای ایجاد آرامش بیمار، تا وقتی روی تریگر پوینت فشار وارد می شود که بیمار دردی احساس نکند. کافی است با ضربه زدن و کشش تدریجی با استفاده از اسپری های مخصوص که سبب بهبود قابل توجه دامنه حرکتی می شود، تخلیه لنفاوی را با تکنیک های دستی انجام داد؛ زیرا وجود TrP مانع جریان لنفاوی می شود.
– تکنیک های عصبی عضلانی: این تکنیک در فیزیوتراپی نقاط ماشه ای شامل مهار متقابل، آرامش پس از ایزومتریک، روش عصبی عضلانی، تکنیک انرژی عضلانی و میوتراپی می شود.
- کرایوتراپی
کرایوتراپی شامل بسته های سرد و القای سرما می شود. با استفاده از این نوع بسته های سرد، درمان نقاط ماشه ای تسریع می شود.
- لیزر درمانی
لیزر درمانی، درمانی است که در آن از نور متمرکز استفاده می شود. این روش در پزشکی، برای فیزیوتراپی نقاط ماشه ای بسیار اهمیت دارد.
- نیدلینگ خشک
نیدلینگ خشک یک روش درمانی است که برای تسکین درد عضلانی طراحی شده است. در حین نیدلینگ خشک، یک پزشک چندین سوزن ظریف، کوتاه و از جنس استنلس استیل که مایعات را به بدن تزریق نمی کند، وارد بدن می کند. به دلیل وارد نشدن مایعات به بدن به این روش نیدلینگ خشک می گویند.
- طب سوزنی
طب سوزنی شامل قرار دادن سوزن های بسیار نازک در نقاط استراتژیک روی سطح پوست است. از طب سوزنی معمولاً برای درمان درد های عضلانی و همچنین درمان تریگر پوینت استفاده می شود.
خدمات کلینیک فیزیوتراپی بهار در درمان تریگر پوینت
کلینیک فیزیوتراپی بهار، با بهره گیری از مجهزترین امکانات و بروزترین روش ها، خدمات فیزیوتراپی برای درمان تریگر پوینت ارائه می دهد. علاوه بر این موضوع کلینیک آرنیکا خدمات تخصصی جهت درمان درد و سوزش بین دو کتف، درمان سندرم فیبرومیالژیا، درمان بیماری لنف ادم، درمان شانه منجمد و … است.
سوالات متداول
- نقاط ماشه ای چیست؟
نقاط ماشه ای یا تریگر پوینت، نقاطی بیش از حد تحریک پذیر هستند که در یک نوار محکم از عضلات قرار دارند. این نقاط، دردی موضعی و ارجاعی ایجاد می کنند و اغلب همراه با اختلالات اسکلتی- عضلانی مزمن هستند.
- برای درمان نقاط ماشه ای باید چه کرد؟
درمان دارویی شامل مسکن و داروهایی برای القای خواب و آرامش عضلات، داروهای ضد افسردگی، داروهای اعصاب یا داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی اغلب برای این بیماران تجویز می شود. درمان نقاط ماشه ای بوسیله روش های غیر دارویی نیز شامل طب سوزنی، تکنیک های دستی، ماساژ، استفاده از گرما یا یخ، تحریک الکتریکی، سوزن خشک و… می شود.
- تریگر پوینت ها چگونه احساس می شوند؟
نقاط ماشه مانند گره های کوچکی در زیر پوست احساس می شوند. بسیاری از افراد هنگام فشار دادن نقاط تحریک، هیچ درد و ناراحتی احساس نمی کنند. اما گاهی اوقات، نقاط ماشه ای بسیار حساس می شوند و برخی افراد، متوجه درد قابل توجهی می شوند.
- دلایل بروز نقاط ماشه ای چیست؟
بیشتر نقاط ماشه ای به دلیل استفاده بیش از حد از عضلات، ضربه، آسیب دیدگی عضلانی، استرس روانی و فعالیتهای تکراری مانند بلند کردن اجسام سنگین یا کار با کامپیوتر طی مدت طولانی ناشی می شود. ولی در کل هیچ عامل واحدی مسئول ایجاد نقاط ماشه ای نیست.
- علائم نقطه ماشه ای چیست؟
نقاط ماشه ای ممکن است به صورت سردرد تنشی، وزوز گوش، درد مفصل گیجگاهی فکی، کاهش دامنه حرکت در پاها و کمردرد ظاهر شود. علائم، بسته به محل تریگر پوینت متفاوت است.
- آیا ماساژ برای درمان تریگر پوینت موثر است؟
نقاط ماشه ای، گره هایی حساس، کوچک و دردناک هستند که در ماهیچه ها وجود دارد. ماساژ نقاط ماشه ای کمک می کند تا گره ها از بین رفته و درد مربوط به آنها کاهش یابد.
- چه ورزشی برای درمان نقاط ماشه ای مناسب است؟
ورزش های هوازی ممکن است به رفع گره های عضلانی جهت درمان نقاط ماشه ای کمک کند.